Россияда дүйнөлүк мурас болуп саналган көптөгөн тарыхый, маданий жана архитектуралык эстеликтер бар экенин бүт дүйнө билет. Баа жеткис, кайталангыс байлыктарга ээ болгон мындай музей Кремль сарайынын комплексине кирген курал-жарак кампасы экени талашсыз.
Биринчи жолу 1508-жылы хроникаларда айтылган, бирок, улуу герцогдуктун люкс казынасынын пайдубалын түптөгөн баалуулуктар жөнүндө маалымат (1339-жылдагы Иван Калитанын каты) сакталып калган. Бул документте зергер буюмдар, асыл металлдардан жасалган идиш-аяктар, кымбат баалуу кооз кездемелерден тигилген кийимдер, кымбат баалуу куралдар баяндалат. Бир кылымдан кийин казынага Кремлдин соборлорунун жана сарайларынын жертөлөлөрүндө сакталган көптөгөн баалуу буюмдар кирген.
15-кылымдын аягында Москва көркөм кол өнөрчүлүктүн борбору катары атактуу болгон. Көп өтпөй бул жерде чыныгы көркөм чыгармаларды жараткан эң таланттуу чет элдик жана орусиялык чеберлер пайда болду. Бул шедеврлердин көбү курал-жарак сактоочу жайда сакталуу.
Чет элдик элчиликтер Москвага кымбат баалуу белектерди алып келишти - эң сонункездемелер, керемет берметтер, курал-жарактар, салтанаттуу жабдыктар. Иван Үчүнчү падышанын тушунда улуу герцогдук казына ушунчалык көбөйүп, аны сактоо үчүн атайын бөлмө куруу зарылчылыгы келип чыккан. Мындай сактагыч Кремлдин аймагында 1485-жылы курулган. “Казына короосу” – жертөлөлөрү терең жаңы курулган имарат ушундай деп аталат. Бул жерде үч жүз жылга жакын Москва княздарынын жана падышаларынын баа жеткис байлыктары сакталып турган. Баалуу буюмдардын негизги бөлүгү Кремлдин аймагында камералар деп аталган сүрөт өнөрканаларында жасалган. Алдыңкысы - Курал-жарак сактагыч - дүйнөгө белгилүү музейге атын берген.
Музейдин имараты 16-кылымдын аягында (1581) Константин Тондун жетекчилиги менен курулган. Музей коллекциясынын негизин кылымдар бою падышалык казынада сакталып келген баалуу буюмдар түзөт. Алар Кремлдин цехтеринде жасалган жана чет елкелук посольстволордон белек катары алынган.
Курал-жарак - бул байыркы мамлекеттик регалиялардын эң чоң кампасы, улуу орус чеберлеринин алтын жана күмүш буюмдарынын эң чоң коллекциясы. Улуу Фаберждин аналогу жок зер буюмдары, вагондордун абсолюттук уникалдуу коллекциясы, ошондой эле майрамдык ат кийимдеринин эң сонун буюмдары коллекциянын жасалгасы болуп калды. Бул жерде уникалдуу экспонат сакталган - гондолага окшогон Екатерина IIнин жайкы коляскасы.
Армор музейи Россиянын, Чыгыштын жана Европанын төрт миңге жакын уникалдуу искусство жана тарых чыгармаларын сунуштайт.
Сааттар коллекциясы музейге келгендерди өзгөчө кызыктырат: анын экспозициясында эки жүздөн ашык үлгүлөр бар. Ордендердин жана медалдардын коллекциясы да бар.
Бул укмуштуудай музейге экскурсиялар кызыктуу гана эмес, алар абдан маалыматтуу. Улуу Россиянын тарыхы, анын атактуу адамдарынын тагдыры, бийликтин алмашуусу, маданияттын жана искусствонун енугушу керуучулердун алдынан бир кара-ганда етуп турат. Бул уникалдуу казынага жок дегенде бир жолу барган ар бир адам Россия мамлекетинин улуулугуна жана байлыгына сыймыктануу жана сезим менен сугарылган.
Москва Кремли (айрыкча курал-жарак кампасы) бүгүнкү күндө Орусия үчүн гана эмес, бүткүл дүйнө үчүн эң чоң тарыхый эстелик болуп саналат.
