Бородино салгылашуусу панорамасы жайгашкан Кутузовский проспектисиндеги атактуу музей Москванын гана эмес, бүтүндөй өлкөбүздүн негизги маданий символдорунун бири. Бул 1812-жылдагы Ата Мекендик согушка жана анын кульминациясына - Бородино кыштагынын жанындагы салгылашууга гана арналган дүйнөдөгү жалгыз музей комплекси экенин белгилей кетүү керек.
Бородино панорамасы 1812-жылдагы коркунучтуу окуялардын 100 жылдыгына арналган эстелик катары белгилүү сүрөтчү Ф. Рубо тарабынан иштелип чыккан. Ал убакта ал эки окшош согуштук картиналарын - Крым согушундагы окуяларга арналган "Севастополду коргоо" жана "Ахулго кыштагынын бороону" жазуу менен атактуу болуп калган.
Бородино салгылашынын улуу панорамасын түзүү идеясы сүрөтчү тарабынан 1909-жылдын аягында айтылган жана дээрлик дароо бийлик жана коомчулук тарабынан колдоо тапкан. Кийинки айларда сүрөтчү кылдаттык менен материалдарды чогултуу менен алектенген,аскердик эксперттер жана тарыхчылар менен консультациялар, мурдагы салгылашуу болгон жерге кайра-кайра сапарлар. Николай II да чыгармага өзүнүн оңдоолорун киргизип, ал сүрөттө саат 12:30дар чамасында Семеновское айылына жакын жерде түзүлгөн кырдаал көрсөтүлүшүн талап кылган.
Ушул иштердин бардыгынын натый-жасы - жуз жылдыктын алдында ачылган, замандаштардын чыныгы кубанычын пайда кылган улуу Бородино панорамасы. Кенеп коомдук көрүү үчүн атайын Чистопрудный бульварында ушул учур үчүн курулган имаратта көргөзмөгө коюлган. Анда Бородино салгылашынын укмуштуудай панорамасы чагылдырылган, анда борбордук орунду орус аскерлеринин активдүү реакциясы менен коштолгон француздардын Семёнов флештерине чабуулу алган.
1918-жылы Бородино панорамасы алынып салынган, анткени ал көргөзмөгө коюлган павильон жараксыз абалга келген. Узак отуз жыл бою сүрөт карапайым көрүүчүлөрдүн гана эмес, адистердин да көз жаздымында калган. Улуу Ата Мекендик согуш аяктагандан кийин гана кенеп акыры реставраторлордун колуна берилип, алар эки жылдын ичинде ага баштапкы көрүнүшүн берген.
Бородино панорамасы 1962-жылы орус элинин улуу эрдигинин 150 жылдыгынын урматына кайрадан жалпы элдик көргөзмөгө коюлган. Бул атактуу датага карата Кутузовский проспектисинде улуу колбашчы-нын атактуу кецешмеси еткен жерден анча алыс эмес жерде жацы имарат курулду. Бирок, бул кырсык боюнча сүрөт андай эмесаяктады: беш жылдан аз убакыт өткөндөн кийин, ал оригиналдуу жарымынан көбүн жок кылган өрттө өлүп кала жаздады. Реставраторлор бир нече жылдан кийин түпнускасынан дээрлик айырмаланбаган панораманы тартуулап, чыныгы керемет жасашты.
Учурда «Бородино панорама» комплекс-музейи заманбап маданий объект болуп саналат, ага күн сайын миңдеген туристтер келет. Музейдин имаратынын алдынан аларды фельдмаршал Кутузовдун улуу фигурасы тосуп алат, ал езунун керунушу менен орус курал-жарактарынын созсуз жецишине ишенимди шыктандырат. Башкы командачынын жанында анын эн жакын санаалаштары - Барклай, Багратион, Платовдор бар, алар жоокерлер менен бирге орус элинин душманга каршы биримдигин символдоштушат.
Чынында "Бородино панорамасы" музейдин экинчи кабатын толугу менен ээлейт. Сүрөттөн гана эмес, ошондой эле өзүнчө материалдык объектилерден турган ал орус жоокерлеринин эрдигин баса белгилеп, адамзат тарыхындагы эң ири салгылашуулардын биринин унутулгус маанайын чагылдырат.
